W sytuacji, gdy spółka z o.o. trwale traci zdolność do regulowania zobowiązań, zarząd zobowiązany jest do rozważenia złożenia wniosku o upadłość. Choć odpowiedzialność za długi zasadniczo ogranicza się do majątku spółki, opóźnienie w działaniu może skutkować odpowiedzialnością osobistą członków zarządu. W artykule wyjaśniamy, kiedy występuje stan niewypłacalności, jakie są różnice między likwidacją a upadłością oraz jakie działania są dopuszczalne po zakończeniu postępowania upadłościowego.
Niewypłacalność jako warunek ogłoszenia upadłości
Zgodnie z art. 11 ustawy Prawo upadłościowe, spółka staje się niewypłacalna, gdy nie reguluje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a opóźnienie w ich spłacie przekracza trzy miesiące.
W przypadku osób prawnych, takich jak spółki z o.o., niewypłacalność może być również rozumiana jako sytuacja, w której zobowiązania przewyższają wartość majątku, a taki stan utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
„Spółka powinna niezwłocznie przeprowadzić ocenę swojej sytuacji finansowej, jeżeli pojawiają się trudności z płynnością. Zlekceważenie tych sygnałów może skutkować negatywnymi skutkami gospodarczymi, ale również odpowiedzialnością cywilnoprawną członków zarządu.” – podkreślają eksperci z kancelarii Adwokat Chorzów – KANCELARIA ADWOKACKA Adwokat Mateusz Sitnik i Współpracownicy.
Prawo nakłada obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od dnia, w którym spółka stała się niewypłacalna. Naruszenie tego obowiązku może prowadzić do orzeczenia o odpowiedzialności odszkodowawczej lub zakazu pełnienia funkcji w organach spółek. Z tego względu tak istotne jest bieżące monitorowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Czym różni się likwidacja od upadłości?
Choć zarówno likwidacja, jak i upadłość prowadzą do zakończenia działalności spółki, są to odrębne procedury o różnych celach i konsekwencjach prawnych. Likwidacja jest procesem dobrowolnym, zainicjowanym przez wspólników. Celem likwidacji jest zakończenie działalności gospodarczej, uregulowanie zobowiązań i podział ewentualnego majątku pomiędzy wspólników. Przebieg likwidacji regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych.
Upadłość natomiast ma charakter przymusowy i sądowy. Jest wdrażana w przypadku niewypłacalności i polega na przejęciu zarządzania majątkiem spółki przez syndyka. Głównym celem tego postępowania jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli w możliwie sprawiedliwy sposób. Spółka traci wówczas zdolność do samodzielnego podejmowania decyzji, a jej działalność jest wygaszana lub w przypadku postępowania układowego restrukturyzowana.
W praktyce wybór odpowiedniej procedury powinien być uzależniony od stanu majątku spółki oraz przewidywań co do możliwości spłaty długów. Nie każda trudna sytuacja finansowa musi od razu prowadzić do upadłości. Często wystarczające może być rozpoczęcie likwidacji z jednoczesnym zaspokajaniem zobowiązań.
Odpowiedzialność zarządu za opóźnienie w ogłoszeniu upadłości
Członkowie zarządu spółki z o.o. ponoszą szczególną odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązku terminowego złożenia wniosku o upadłość. Jeżeli dojdzie do opóźnienia, a wierzyciele nie zostaną zaspokojeni, mogą dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od członków zarządu, na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych.
Uchybienie terminowi złożenia wniosku może skutkować także osobistymi konsekwencjami. W tym odpowiedzialnością odszkodowawczą oraz orzeczeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo zgodnie z przepisami Kodeksu karnego, zaniechanie tego obowiązku w celu pokrzywdzenia wierzycieli może być uznane za przestępstwo. Dlatego zarządy powinny prowadzić wewnętrzną kontrolę płynności finansowej, prowadzić rzetelną dokumentację księgową i w razie potrzeby skorzystać z pomocy doradców restrukturyzacyjnych lub kancelarii specjalizujących się w prawie upadłościowym.
Czy możliwe jest prowadzenie działalności po upadłości?
Zakończenie postępowania upadłościowego, choć trudne, nie przekreśla możliwości prowadzenia działalności w przyszłości. Istnieją dwie drogi: sanacja spółki lub rozpoczęcie nowej działalności gospodarczej.
- Postępowanie sanacyjne ma na celu przywrócenie rentowności przedsiębiorstwa przez restrukturyzację zobowiązań, zmianę organizacyjną i wdrożenie działań naprawczych. Dobrze przygotowany plan restrukturyzacyjny, zatwierdzony przez sąd, może uratować przedsiębiorstwo przed likwidacją.
- Alternatywą dla sanacji jest rozpoczęcie nowej działalności po zakończeniu upadłości. Osoby zarządzające powinny jednak zadbać o to, aby nie dopuścić do powtórzenia wcześniejszych błędów. Istotne znaczenie mają przejrzystość finansowa, ostrożność w zaciąganiu zobowiązań oraz realistyczna ocena możliwości rynkowych.
W niektórych przypadkach sąd może jednak orzec zakaz prowadzenia działalności lub pełnienia funkcji w organach spółek, jeżeli doszło do rażących naruszeń przepisów. Dlatego tak ważne jest, aby działania podejmowane przez zarząd były zgodne z prawem i odpowiednio udokumentowane.
Upadłość spółki z o.o. to formalna reakcja na stan niewypłacalności, której nie należy odwlekać. Terminowe złożenie wniosku pozwala ograniczyć odpowiedzialność zarządu i uporządkować sytuację majątkową spółki. Wybór między upadłością a likwidacją powinien być oparty na rzeczywistej analizie sytuacji finansowej. Choć postępowanie upadłościowe wiąże się z utratą kontroli nad majątkiem, może także otworzyć drogę do restrukturyzacji lub nowego początku w działalności gospodarczej. Pod warunkiem przemyślanego i zgodnego z prawem działania.
W przypadku trudności finansowych spółki i wątpliwości co do wyboru właściwej procedury (likwidacyjnej czy upadłościowej) warto skorzystać z doradztwa prawnego. Profesjonalna ocena sytuacji pozwala ograniczyć ryzyko osobistej odpowiedzialności zarządu, ale również zaplanować dalsze działania w zgodzie z obowiązującymi przepisami.
Adwokat Gliwice - KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MATEUSZ SITNIK I WSPÓŁPRACOWNICY
Dane kontaktowe:
Telefon: +48 508 907 271
E-mail: [email protected]
Strona: www.sitnik.pl
Adres kancelarii:
ul. Zabrska 39 D
44-100 Gliwice
Godziny otwarcia:
Poniedziałek: 08:00 – 19:00
Wtorek: 08:00 – 19:00
Środa: 08:00 – 19:00
Czwartek: 08:00 – 19:00
Piątek: 08:00 – 19:00